زندگی و حیات به خودی خود واقعیترین پدیدهای است که ما هر لحظه در حال تجربهی آن هستیم؛ از وقتی انسان پا به عرصه گیتی میگذارد، زندگی تمامی اَشکال خود را نمایان میسازد. شادی در کنار غم، مرگ در امتداد زندگی، امید در برابر نومیدی، تلاش در مقابل ناکامی، بیماری در برابر تندرستی، استرس در برابر آرامش و … تمامی این موارد در بافت زندگی خودنمایی میکنند، اما مشکل اساسی وقتی برای ما پدیدار میشود که تنها بخش دلپذیر، دلنشین و گوارای حیات را به رسمیت شناسیم و خود را برای بخشهای ناراحتکننده، آزاردهنده و ناگوار زندگی آماده نکنیم.
بدون تردید زندگی امروزه ما با انواع استرس، اضطراب و چالش روبهرو است. هر قدر زندگی بشر امروز پیچیدهتر می شود، بر میزان پیچیدگی استرسهای ما نیز افزوده میشود و ما چارهای جز مجهز کردن خود برای مقابله با بحرانهای متعدد زندگی نخواهیم داشت.
شاید برای بسیاری از افراد این سوال مطرح شود که آیا آمادگی ما میتواند از حوادث ناگوار در زندگی پیشگیری کند ؟ آیا ما میتوانیم به نوعی عمل کنیم که بیشتر روی خوش زندگی بر ما پدیدار شود؟
در ادامه، پاسخ به دو پرسش بالا را بررسی میکنیم:
آن چه غیر قابل تردید است، این است که واقعیت زندگی و اساس زندگی بر دو پایه استوار است:
- حیطهی اختیارات ما
- موارد قطعی و عامل جبر در زندگی
در بخش اول یعنی در مواردی که اختیارات ما میتواند بر شکلگیری یا عدم شکلگیری وقایع تاثیر بگذارد، میزان آمادگی ما نقش تعیین کنندهای را بر عهده دارد؛ به بیان دیگر در حیطهی اختیارات، آمادگی ما به طرق زیر میتواند تعیین کننده باشد.
در این بخش میتوان با افزایش میزان آگاهی فردی، ارزیابی خود از وقایع آسیبزای قابل پیشبینی را افزایش داد و تا حد امکان از طریق موارد زیر از حوادث ناگوار پیشگیری کرد و یا در صورت بروز واقعهای دردناک، از تاثیرات مخرب آن کاست:
۱: یادگیری مهارت خودآگاهی ( افزایش درکی درست از تواناییها یا عدم تواناییهای خود)
۲: یادگیری مهارت حل مسئله
۳: یادگیری مهارت تصمیمگیری
۴: آموزش مهارت همدلی با خود و دیگران و یادگیری مهارت تابآوری
۵: افزایش تواناییهای فردی از طریق شبکههای حمایتی کارآمد و توجه به نقش اجتماع در حمایت از افراد
۶: یادگیری مهارت مدیریت هیجانات و مهارت مدیریت خشم
۷: پذیرش افکار متفاوت و به رسمیت شناختن تفاوتها از طریق یادگیری تفکر نقادانه
۸: توجه به امر آموزش از تولد تا مرگ به عنوان عاملی رشد دهنده و تعدیل کننده
۹: کمک به تبدیل دانش و اطلاعات دریافتی مفید به دانش عملکردی و راهبردی
۱۰: آموزش گفت و گوی موثر و ارتباط موثر با دیگران و پذیرش کثرتگرایی
۱۱: پذیرش افکار، احساسات و رفتار خود با دید یک مشاهدهگر بدون توجیه کردن، تا در مرحله بعدی بتوان علل موارد فکری، عاطفی و رفتاری خود را بازبینی، وارسی و بررسی کرد
۱۲: یادگیری مهارت نه گفتن
در نوشتار و بررسی بعدی به عاملیت جبر در زندگی میپردازیم و در نوشتارهای پیوستهی پس از آن، تمام موارد مطرح شده به صورت جداگانه و جزء به جزء بررسی خواهند شد. بدان امید که همگی ما بتوانیم در مواجهه با بحرانهای زندگی، خود را آماده سازیم و با کمترین میزان آسیب از مراحل دشوار و چالشهای سخت زندگی عبور کنیم.